De nationale luchtvaartmaatschappij Sabena ging 10 jaar geleden failliet. Zevenduizend werknemers verloren hun job en België verloor een kroonjuweel. In de jaren daarna zou België ook nog eens zijn banksector verliezen en geplaagd worden door onophoudelijke politiek-communautaire crises. Voor de B.U.B. is de tijd gekomen om België terug op het juiste spoor te zetten.
Sabena werd in 1923 opgericht en begon met het verzorgen van lijnvluchten van Brussel naar Kent in Engeland. Later kwamen er tal van andere bestemmingen bij zoals natuurlijk naar de Belgische kolonie Congo. De vluchten naar de Verenigde Staten waren ook zeer populair. Sabena stond bekend als een zeer veilige maatschappij (slechts één crash in heel haar geschiedenis) en bood in het algemeen een excellente dienstverlening.
Vanaf 1995 liep het echter fout. Een zekere Elio Di Rupo, toenmalig minister van transport, onderhandelde een gedeeltelijke overname van Sabena door de Zwitserse luchtvaartmaatschappij Swissair (49,5% van de aandelen). Dit huwelijk zou later tot de ondergang van Sabena leiden. De Zwitserse bestuurders bevoordeligden altijd hun Swissair door hun vluchten op dezelfde lijn een kwartier vroeger te laten opstijgen zodat ze de meeste en de beste passagiers in hun toestellen konden aantrekken. Ze lieten Sabena ook een nieuwe Airbusvloot aankopen, die Sabena nooit kon afbetalen. De Belgische regering liet betijen.
Het slecht bestuur, de grote verliezen van meer dan 2 miljard euro, de aanslagen in New York van 11 september 2001, het faillissement van Swissair op 1 oktober 2001 en de stakingen van het personeel van Sabena deden onze nationale trots de das om. Op 7 november 2001 sprak de rechtbank van koophandel te Brussel het faillissement van Sabena uit waardoor 7.000 mensen hun baan onmiddellijk verloren. Zo’n 5.000 indirecte jobs zouden daarna ook nog verloren gaan. Het faillissement van Sabena was een nationaal drama. Vele ex-Sabéniens hebben wel snel opnieuw werk gevonden, maar dikwijls was dat in buitenlandse luchtvaartmaatschappijen zodat hun gezinnen werden uit elkaar gerukt.
In 2002 werd op deze economische en sociale puinhoop door een consortium van Belgische investeerders o.l.v. Etienne Davignon SN Brussels Airlines opgericht dat in 2006 fusioneerde met Virgin Express, wat een jaar later resulteerde in de oprichting van Brussels Airlines. België heeft nu een nieuwe en gezonde luchtvaartmaatschappij hoewel een stuk kleiner dan Sabena in haar gloriedagen. Maar het gevaar is niet geweken: de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa heeft al de helft van de aandelen van Brussels Airlines verworven en heeft nog de optie om nu of in 2012 de tweede helft te kopen. Brussels Airlines zou dan Duits worden, wat opnieuw een bedreiging kan betekenen voor onze nationale luchtvaartmaatschappij.
Met de slechte politici die we vandaag hebben, is een nieuw rampscenario niet uitgesloten. Fortis en Dexia zijn andere voorbeelden van wanbestuur en gebrek aan controle door de overheid. Laten we dan ook hopen – ook al kunnen we er op dit moment niet veel aan doen – dat Brussels Airlines Belgisch blijft en uitgroeit tot een volwaardige luchtvaartmaatschappij. Later kan ze opnieuw met trots de naam Sabena dragen.
SABENA: 10 ANS PLUS TARD
La compagnie aérienne nationale, la Sabena, a fait faillite il y a 10 ans. Sept mille travailleurs ont perdu leur emploi et la Belgique a perdu un joyau. Dans les années après, la Belgique perdrait en plus son secteur bancaire et serait secouée par des crises politico-communautaires interminables. Pour le B.U.B., le temps est venu de remettre la Belgique sur les rails.
La Sabena avait été créée en 1923 et assurait des vols réguliers de Bruxelles vers Kent en Angleterre. Plus tard, un tas d’autres destinations s’y sont ajoutées comme évidemment vers la colonie belge du Congo. Les vols vers les Etats-Unis étaient aussi très populaires. La Sabena avait construit une solide réputation en tant que compagnie sûre (seulement un crash dans toute son existence) qui en règle générale offrait en outre un service excellent.
Depuis 1995 le vent a cependant tourné. Un certain Elio Di Rupo, ministre des transports à l’époque, avait négocié une reprise partielle par la Sabena par la compagnie aérienne suisse Swissair (49,5% des actions). Ce mariage mènerait la Sabena vers le gouffre. Les administrateurs suisses favorisaient toujours leur Swissair en faisant décoller leurs vols sur la même ligne un quart d’heure plus tôt afin de s’assurer du plus grand nombre ainsi que des meilleurs passagers. Ils imposaient aussi à la Sabena l’achat d’une flotte d’Airbus que la Sabena ne pouvait jamais financer. Le gouvernement belge n’intervenait pas.
La mauvaise gestion, les pertes considérables de plus de 2 milliards d’euros, les attentats à New York du 11 septembre, la faillite de Swissair le 1er octobre 2001 et les grèves du personnel de la Sabena ont étranglé notre « fierté nationale ». Le 7 novembre 2001, le tribunal de commerce de Bruxelles a prononcé la faillite de la Sabena faisant perdre immédiatement l’emploi à 7.000 personnes. Encore environ 5.000 autres emplois indirects suivraient le même sort plus tard. La faillite de la Sabena était un drame national. Bon nombre d’ex-Sabeniens ont pourtant trouvé un nouvel emploi, mais souvent dans des compagnies aériennes étrangères de sorte que leurs familles furent soumises à de lourdes épreuves.
En 2002, un consortium d’entreprises belges sous la direction d’Etienne Davignon a créé sur cette débâcle économique et sociale la compagnie SN Brussels Airlines, qui a fusionné avec Virgin Express en 2006 pour devenir un an plus tard Brussels Airlines. La Belgique est maintenant dotée d’une nouvelle et saine compagnie aérienne bien qu’elle soit bien plus petite que la Sabena en ses jours de gloire. Toutefois, le danger n’est pas écarté : la compagnie aérienne Lufthansa a déjà acquis la moitié des actions de Brussels Airlines et bénéficie encore jusqu’en 2012 d’une option pour acheter l’autre moitié. Brussels Airlines deviendrait alors allemande, ce qui constituerait de nouveau une menace pour notre compagnie aérienne nationale.
Vu la mauvaise qualité des politiciens que nous avons aujourd’hui, un nouveau scénario catastrophe n’est pas à exclure. Fortis et Dexia constituent d’autres exemples de la mauvaise gestion par l’autorité publique et de son manque de contrôle. Espérons donc – même si on n’y peut pas faire grand chose pour l’instant – que Brussels Airlines reste belge et pourra devenir une grande compagnie aérienne. Plus tard, elle pourra de nouveau porter le nom de Sabena avec fierté.
